Een stukje rijden in je auto is soms superlekker. Je bent effe weg van al die andere dingen. En nuttig bezig! Je ontspant. Het voelt goed. En dan gaat er op je dashboard zo’n gallig rood lampje branden.
Wat ga je doen? Stop je om uit te zoeken wat het betekent? Of rij je gewoon door? Dat is wel erg verleidelijk. Je wil het liefst dat het probleem zichzelf oplost. Maar ja, dan loop je het risico dat je auto serieus kapot gaat. Dat kost geld. En nog meer tijd. Je wil echt niet stil komen te staan langs de weg. Je agenda laat het niet toe. (En je vrouw ook niet.) Jouw bolide (slash gezinsauto) hoort niet thuis op het autokerkhof. Belangrijke waarschuwingslampjes in de auto, daar moet je wat mee. Daarom doe je meestal toch wat nodig is; je fixt het probleem.
Ok, het ding is: als je dit vertaalt naar je gezondheid, hoe werkt het dan bij jou? Jij hebt geen dashboard met waarschuwingslampjes voor je gezondheid en geluk he? Of nou.. eigenlijk wel! Ons lijf geeft ons op zijn eigen subtiele manier belangrijke signalen. Die moet je alleen even leren herkennen.
Ons lijf kan op allerlei manieren signalen afgeven, ruim voordat de spreekwoordelijke motor echt vast loopt.
Dit zijn vijf belangrijke waarschuwingssignalen:
- Een buik(je): een buikomtrek van meer dan 102 cm bij mannen en meer dan 88 cm bij vrouwen. Gezonder is een buikomtrek van minder dan 94 cm bij mannen en minder dan 80 cm bij vrouwen.
- Verhoogde bloeddruk: een bovendruk van meer dan 130 en een onderdruk van meer dan 85.
- Verhoogde triglyceriden: dit zijn in bloed opgeloste vetten.
- Een te laag HDL-Cholesterol: er zijn verschillende soorten cholesterol die in het bloed gemeten kunnen worden en dit is het ‘goede’ cholesterol.
- Een verhoogd nuchter bloedsuiker: dit is het bloedsuiker dat nog voor het ontbijt gemeten is.
Het risico dat je loopt
Al deze waarschuwingssignalen zijn risicofactoren die vaak negatief zijn voor de gezondheid op de kortere of langere termijn. Heb je 3 of meer van dit soort risicofactoren dan is dat een teken dat je lijf serieus ontregeld is.
Dit wordt ook wel het metabool syndroom genoemd. Dit is niet een specifieke ziekte, je merkt er zelf weinig van. Het is een verzameling van risicofactoren die in verband staan met ziekten zoals diabetes (suikerziekte), een beroerte, een hartinfarct en verschillende soorten kanker. Vaak is het metabool syndroom een voorloper van deze ziekten. Belangrijke waarschuwingssignalen, die ook aandacht verdienen. Want het blijft een rot idee om ineens langs de kant stil te staan. Zeker als het onze gezondheid betreft.
Maar waarom reageren we dan niet?
Wat maf is: op veel belangrijke ‘waarschuwingslampjes’ van ons lichaam reageren we niet. Er blijken verschillende redenen te zijn om niet te reageren. Soms weet je niet goed waar je op moeten letten. Soms zie je niet meteen alle waarschuwingssignalen.
Het onderschatten van het risico kan een andere verklaring zijn waarom we niet in actie komen.
De meeste mensen worden gelukkig gezond geboren en groeien ook gezond op. Gezondheid is dan vanzelfsprekend. En het is moeilijk om je voor te stellen dat je het zomaar kwijt kan raken. Je bent een man van staal, toch? Jáárenlang geweest in ieder geval.
Maar toch krijgen ieder jaar veel mensen te maken met hart- en vaatziekten of diabetes. Uit onderzoek blijkt dan vaak dat de 5 risicofactoren van zonet aanwezig zijn, waarschijnlijk al sinds jaren.
Barry ontdekte het toen hij net voorbij de 40 was. Het moet een stevige knauw in zijn zelfbeeld geweest zijn. Oké, zijn gewicht was de afgelopen 15 jaar wel geleidelijk aan toegenomen, maar hij voelde zich toch prima. Tijdens een potje tennis kreeg hij pijn op zijn borst en hij bleek een ernstige vernauwing in de kransslagaders van zijn hart te hebben. Dat is dikke pech. Hij is geopereerd en gebruikt nu 2 medicijnen. Zijn leefstijl heeft hij aangepast. Zijn buikje is nagenoeg weg. Daarmee is hij blij. Maar hij baalt ook: 'Had ik dat maar eerder gedaan'.
Hoe kun je wel reageren?
Misschien denk je dat je zelf weinig invloed hebt op de oorzaak van deze waarschuwingssignalen. Maar de 5 risicofactoren zijn gelukkig echt wel te beïnvloeden. Namelijk met onze leefstijl. Voeding, maar ook bewegen, slapen en ontspanning zijn heel belangrijk. Iedere stap in het optimaliseren van je leefstijl heeft een positief effect. Het is het onderhoud aan je lijf dat kan voorkomen dat je langs de kant komt te staan.
Wij geven graag tips en adviezen voor hoe je dit het beste kunt aanpakken. Deze 4 punten helpen je verder:
Stap 1: Een meetlint is voldoende. Alleen overgewicht en buikomtrek is direct zichtbaar en kun je makkelijk zelf meten.
Stap 2: Als je overgewicht hebt is het de moeite waard om ook de andere waarschuwingssignalen te laten meten (bloeddruk, nuchter bloedsuiker, triglyceriden en cholesterol). Steek niet je kop in het zand, maar wees proactief! Jouw huisarts kan dit onderzoeken en je verder adviseren.
Stap 3: Pas je leefstijl aan, inspiratie daarvoor vind je op deze site. Ook kan het zijn dat je in aanmerking komt voor begeleiding door een leefstijlcoach. Dit wordt vergoed vanuit de basisverzekering - als er voldaan is aan bepaalde voorwaarden - en gaat niet ten koste van je eigen risico. Het kost dus niets.
Stap 4: Na verloop van tijd kun je dan laten controleren of het optimaliseren van je leefstijl het gewenste effect heeft. Het meetlint en de huisarts en een leefstijlcoach komen hierbij goed van pas!
Houd er rekening mee dat risicofactoren geleidelijk aan ontstaan bij een minder gezonde leefstijl. Bij een gezondere leefstijl gaat het herstel van de risicofactoren ook geleidelijk. Stap voor stap je leefstijl aanpassen, op een manier die bij jou past, werkt hierbij het beste.
(Inspiratie) Bronnen
- Opsporing van het metabool syndroom door mensen zelf hun middelomtrek te laten meten (artikel NTVG)
- Metabolic syndrome and risk of cancer: a systematic review and meta-analysis. (artikel Diabetes Care)
- Lifestyle modification for metabolic syndrome: a systematic review. (artikel Am J Med)
- Overgewicht, website voedingscentrum Geraadpleegd op 11 februari 2023





